VAN KAIN TOT DIE KRUIS

- bloedspoor van die groen draak.

God seën Abel, maar terselfdertyd gebeur daar iets in Kain se hart...’n Giftige vuur brand in Kain se binneste : “Wie dink Abel is hy?  Waarom laat voel hy my na ’n verloorder? Hoekom  moet hy my altyd in die skaduwee stel?” 

Kyk wat gebeur hier : Abel is nou nie meer ’n broer vir Kain nie,   maar het  ’n teenstander geword.   Nie meer iemand vir wie ek moet liefhê en opbou nie, maar iemand wat op sy plek gesit moet word nie. Dis AFGUNS  wat Kain verteer en hom uiteindelik moord laat pleeg. By ‘n vorige geleentheid het ons gesien dat sonde ‘n verwoestende parasiet is. Sommige sonde parasiete  is baie opsigtelik, ander soos afguns kruip diep weg in die mens se binneste, maar is net so gevaarlik.

Afguns laat ’n bloedspoor deur die geskiedenis. (en tot in ons huwelike, huisgesinne, families, gemeentes...) Die hartseer verhaal  van Kain en Abel is nie net ’n geïsoleerde insident nie, maar die begin van ’n patroon wat ons dwarsdeur die Skrif kry.  

Waar begin dit?  God deel sy guns en gawes uit soos Hy wil. (dis sy Goddelike reg) En verrassend - dikwels word die jongste of die onbelangrike bo die oudste of belangrike gekies en dan  ontstaan daar afguns. Dink maar aan Isak en Ismael, Jakob en Esau, Josef en sy broers. ’n Klassieke voorbeeld van afguns kry ons by koning Saul teenoor Dawid.  Vir jare was koning Saul die onbetwiste held in Israel. ’n Ster van ’n koning. Maar op ’n dag verslaan die skaapwagter snuiter Dawid vir die reus Goliat. Dis vir almal duidelik, Dawid is ’n meer begaafde krygsman as Saul, meer nog,  God se hand is op Dawid se lewe. Selfs die skares erken en sien dit raak. (1 Samuel 18:7-9) Saul  word in die skadu gestel deur Dawid en hy kan dit nie hanteer nie. Sy trots word geraak, dit lei tot woede en afguns en dan tot poging tot moord! Afguns is ten diepste opstand teen God se beslissings en besluite, wat mense seën en kies soos HY wil.

Afguns is nie maar net ’n onskadelike groenerigheid in jou binneste nie - dis ‘n 

dreigende draak wat drama en dood veroorsaak. 

Selfs in die geval van Herodus se haat teenoor die baba Jesus wat gelei het tot die dood van onskuldige kinders,  was afguns waarskynlik die dieperliggende motief. Afguns op die Koning wat groter is as  hyself!

Hoe werk afguns, hoe lyk die anatomie van afguns? Afguns hou nie daarvan dat ’n ander voordele het wat ek nie het nie. Ander se begunstiging, ander se genot maak die afgunstige kwaad  -  byv Saul (1 Samuel 18:8), Kain (Gen 4:5)

Afguns begin gewoonlik by  ’n vergelyking tussen my en ander persone en dan word ek kwaad omdat hulle meer het as ek, omdat hulle bo my bevoordeel word, omdat hulle beter is as ek, omdat hulle gelukkiger is as ek... Afguns is ’n emosie en drang in my wat die ander se geluk, prestasie, eiendom en persoon wil vernietig. Afguns gaan dus dieper as begeerte en hebsug. Die persoon wat ’n ander se goed begeer, begeer dit so erg dat hy in die versoeking is om dit te steel. Maar, die afgunstige het so ’n weersin in die ander een se rykdom of voordele, hy wil graag sien dat dit vernietig word. 

Afguns wil bederf en vernietig.  

Kain het afgunstig geword omdat God vir Abel geseën het. En tog lyk dit asof God wel vir hom die geleentheid om seën te ontvang voorgehou het. Die deur tot blydskap het nog oopgestaan. (Gen 4:6) Maar Kain het nou  nie meer soseer belang gestel in Abel se seën nie, wat hy nou wou gehad het was  Abel se dood. Die afgunstige geestelike nageslag van Kain verlang nog steeds ander se ondergang en skade. Ja, afguns begeer die ander se skade en vind vreugde daarin. In Duits kry mens die beskrywene woord “Schadenfreude” - skadevreugde! Ek vind vreugde in die ander se skade.

Die Afrikaans vir hierdie woord is "leedvermaak". Ek word vermaak deur ander se leed, ek verlekker my daarin. Ek vind genot in ander se pyn. Is dit regtig so? Ja...

Ek is bly dat my maat wat my altyd met wiskunde wen, ’n slag sy boek by die huis vergeet het en nou deur die onderwyser uitgetrap word. Ek vind genot in die feit dat die ander outjie wat my uit die eerste rugby of hokkie span hou sy enkel verstuit het. Ons is heimlik bly dat ons vriende se kinders ook vir ’n slag uitgerafel het, want nou hoef ons nie meer so skuldig te voel oor ons s’n se gedrag nie (al simpatiseer ons kastig!)  Ek  is bly dat die ryk ou wat my altyd so irriteer met sy luukse goed, se motor gesteel is.  Afguns kan aaklige afmetings aanneem - ek kan bly wees oor ’n broer in die Here se misstap, want ek voel afgunstig op sy groei en vreugde in die Here. 

Afguns beskou ander se bates en geluk as ’n bedreiging vir die self. Waarom? Die antwoord is hoogmoed. Die voorrang van die eie ek. Dis die hart van afguns - die ander een moet minder hê sodat ek meer kan hê, die ander een moet bietjie kleiner gemaak word sodat ek groter kan vertoon. Afguns wil al my opponente uit die resies haal sodat ek alleen die wenner kan wees. Daarom is afguns gewoonlik gerig op iemand wat beter is as Ek, mooier as Ek, ryker as Ek, meer gewild as Ek, meer produktief as Ek...!

Nodeloos om te sê afguns het skrikwekkende gevolge en ly tot die aakligste sondes. Onthou net afguns is nie net beperk tot  goddelose besigheidsmanne of vermaaklikheidsterre daarbuite nie. Helaas,  kom afguns maar al te dikwels  voor in die kerk van Jesus. Dis so hartseer, want waar afguns gedy word die kerk van Jesus ’n ruïne. Waar afguns floreer raak die liggaam van Christus ’n uitgeteerde invalide,  so siek dat dit letterlik uitmekaar uitval. Om een praktiese voorbeeld te noem : Die afgunstige is iemand wat spesialiseer  in skinder. Waarom skinder mense? Weens afguns! Om ander se skandes te vertel laat daardie een mos slegter vertoon en my mos beter en dit het ons gesien is presies wat afguns wil hê. Deur skinder kan ek die ander een se naam en geluk vernietig.  Ons het gesê sonde is ’n parasiet wat die God bedoelde vrede , die paradysvrede van die skepping versteur. Afguns is ’n verwoestende parasiet, meer nog, ‘n monster wat die gemeenskap van die gelowiges aanval. Alle sonde en veral ook afguns verbreek gemeenskap.

Dis alles ‘n hartseer prentjie. Tog het ons rede om positief en hoopvol te wees. God se genade triomfeer ook oor afguns. Anders gesê selfs hierdie aaklige parasietiese monster  kan God se heerlike bedoeling met die skepping en mens nie dwarsboom nie. Ons het gekyk na ’n paar voorbeelde van afguns in die Bybel - en tog is dit juis opvallend dat God se genade in elkeen van hierdie situasies die laaste sê gehad  het. Kain maak vir Abel dood uit afguns, maar hy slaag nie daarin om die godvresende geslag uit te roei nie. Die geboorte van Set is ‘n klinkende oorwinning vir God se genade en verlossingsplan. (Gen 4: 25) Saul in sy afguns slaag nie daarin om Dawid uit die weg te ruim nie. God verlos Dawid uit Saul se afguns en woede, want uit Dawid se nageslag sou Jesus die Seun van Dawid kom. Ja, die afgunstige Herodes slaag nie daarin om die Verlosser Jesus dood te maak  nie. Jesus sou eers later gedood word, ook op aanstigting van die afgunstige Joodse leiers, maar God gebruik dit juis om sy heerlike doelwitte te bereik, want Jesus sterf as offer om ons te bevry. Satan en sy afgunstige handlangers kan nie uiteindelik wen nie! Geen duiwel, geen menslike sonde kan God se heerlike bedoeling van verlossing en herstel in die wiele ry nie! (Jesaja 11 gaan beslis in vervulling gaan)*

Dit bring ons by die eintlike groot rede waarom ons vanoggend bly en positief kan wees : die persoon van Jesus Christus en juis dit wat Hy deur sy kruisdood vermag het. Hy herstel God se paradys. 

Jesus het afgereken met die sonde parasiet en ook daarom die sonde van afguns. 

Hy het dit gedoen deur die wraak van God oor alle sonde te dra in ons plek. Plaasvervangend ons straf te ondergaan. Kyk terug na die toneel op Golgota - sien die Seun van God daar hang, Hy wat geen sonde ooit gedoen het nie, Hy wat nooit ’n greintjie afguns en jaloesie in sy hart gebêre het nie - Hy hang aan die kruis, Hy ervaar die bitterste lyding, Hy beleef die toorn van God soveel so dat sy liefdevolle Vader Hom op daardie oomblik verlaat. Hoekom? Op daardie oomblik dra Hy ons sonde, Hy is bedek met al ons ongeregtigheid - ja, ook met ons afguns, daardie aaklige slymerige groen afguns. Ja, Hy is gestraf ook vir my afguns!

Jesus vergewe ons afguns! Jesus bevry ons ook daarvan. Nou kan ons deur die krag van die Heilige Gees, God se eer en ander se belange eerste stel. So word ons weer beelddraers van die God van liefde. "Die liefde...is nie afgunstig nie"  ‘n Heerlike alternatief vir die bloedspoor van die afguns monster!

(Erkenning aan Cornelius Plantinga se Breviary of Sin)

*Lees ook PARADYS & PARASIET